Zien en doen
Wat biedt Historisch Museum Ede aan exposities en andere activiteiten? Hierbij een greep uit voorbije evenementen en activiteiten. Kijk voor het actuele aanbod bij de agenda.
Geweest:
Tentoonstelling: EUREKA, ondergronds gevonden (2023-2024)
In deze tentoonstelling nemen wij u mee naar archeologische vondsten uit de gemeente Ede.
We lichtende volgende dorpen en vindplaatsen eruit: Otterlo: De Zanding, Lunteren: Hulakker, Buitengebied: grafheuvels, Wekerom: Celtic Fields, Bennekom: Swammerdamlaan, Ede: Paasberg, Ede: Boekhandel Pel, Otterlo: Oud Reemst, Harskamp: Smachtenburg en vondsten uit Museum Deelen. Bij de Celtic Fields in Wekerom ziet u een prachtige reconstructiefilm van Marcel Creemers.
De Swammerdamlaan in Bennekom. Hierbij spreken we van een lange bewoning: van midden /nieuwe steentijd, brons- en ijzertijd tot middeleeuwse houtskoolmeiler. Met informatie hoe een meiler werkt en waar deze voor diende. De recente vondsten bij de opgraving van boekhandel Pel in het centrum van Ede. Hier zitten vondsten bij uit de vroege middeleeuwen tot de moderne tijd. Met reconstructiefilmpjes, tekeningen, foto’s, vondsten, maquettes, kleding en replica’s van aardewerk en gereedschap is de expositie beeldend en aansprekend voor iedereen. Op deze manier wordt duidelijk dat het mensen waren die al die oude scherven e.d. hebben achtergelaten. Mensen die hun leven leefden, net als wij, alleen lang geleden, waardoor hun huizen, kleding, gereedschap e.d. er anders uitzagen. Maar wellicht hebbe ze toch een boodschap voor ons, kunnen wij er iets aan hebben om hun levens te bestuderen.
Er is een wand in de expositie met Eureka-momenten van de opgravers van de tien vindplaatsen uit de expositie. Hierbij vertelt de persoon waarom deze vondst voor hem of haar een speciaal moment was.
Kinderworkshop 8-12 jaar Klei je eigen potje (2023 en 2024)
Klei je eigen potje! Wegens succes in de kerstvakantie gaan wij deze workshop nogmaals aanbieden in de voorjaarsvakantie. Op de erfgoed-verdieping van Cultura toont Historisch Museum Ede de tentoonstelling ‘EUREKA I Ondergronds Gevonden’. Op deze expositie zijn archeologische vondsten te bekijken. Mensen hebben lang geleden in Ede al huizen gebouwd, potten gebakken en gereedschappen gemaakt. Onder de grond zijn nog veel overblijfselen van deze oude culturen te vinden. Op de tentoonstelling zijn ook kruiken en potten te zien die ons vertellen over hoe mensen lang geleden leefden. Net zoals vandaag zeggen gebruiksvoorwerpen veel over de mensen die ze gebruiken. Tijdens deze workshop ga je zelf een potje maken.
Kinderworkshop 4-8 jaar Steentjes schilderen (2023 en 2024)
Op de erfgoed-verdieping van Cultura toont Historisch Museum Ede de tentoonstelling ‘EUREKA I Ondergronds Gevonden’. Op deze expositie zijn archeologische vondsten te bekijken. Mensen hebben lang geleden in Ede al huizen gebouwd, potten gebakken en gereedschappen gemaakt. Onder de grond zijn nog veel overblijfselen van deze oude culturen te vinden. Stenen liggen natuurlijk soms ook al heel lang onder de grond, grote stenen en kleine stenen. Kinderen maakten hun eigen spelletjes met steentjes. Tijdens deze workshop ga je aan de slag om je eigen steentjes te kleuren en die mag je natuurlijk mee naar huis nemen.
Archeologische lezing over de Smachtenburg in Harskamp (2023)
Archol heeft in 2013, 2015 en 2017 archeologisch onderzoek uitgevoerd op de locatie Smachtenburg in Harskamp. Hierbij is het oude Harskamp opgegraven. Uit de opgravingen is gebleken dat Harskamp maar liefst 2 eeuwen ouder is dan altijd gedacht! Er zijn boerderijen opgegraven vanaf de 12e eeuw tot en met de 16e eeuw.
Sebastiaan Knippenberg (projectleider, Archol) vertelt er alles over.
VR Game: Schatkamers van Gelderland (2023)
Schatkamers van Gelderland VR Game is een spel voor twee spelers. Spelenderwijs ontdekken zij het verhaal van Gelderland en springen door zeven tijdvakken, van de prehistorie tot de twintigste eeuw. Eén speler draagt de VR-bril, de ander bedient een tijdreismachine via een touchscreen. Door aanwijzingen te ontcijferen en goed samen te werken, herstellen zij samen de Gelderse geschiedenis. De VR game reist sinds 2021 door de provincie Gelderland.
Expositie in Huis Kernhem: Werken van werk (2023)
Het Historisch Museum Ede verzorgt In Huis Kernhem een expositie met als thema Vakmanschap. Dit wordt verbeeld met schilderijen, tekeningen, foto’s en voorwerpen afkomstig uit de collecties van de Vereniging Oud Ede en het Gemeentearchief Ede. Het gaat daarbij om werken van uiteenlopende Edese kunstenaars, die tal van (oude) beroepen hebben geschilderd of getekend. Daarnaast zijn er fraaie foto’s die een goed beeld van de vakman en zijn werk geven. Dit alles wordt aangevuld met gereedschappen, die op de foto’s, tekeningen en schilderijen worden getoond.
Kinderworkshop 4-8 jaar: Maak je eigen vogelhuisje met mozaiek (2023)
In de zomervakantie wordt door het Historisch Museum Ede weer kinderworkshops georganiseerd. Wegens het succes van de vogelhuisjes in de meivakantie bieden we deze workshop nog een keer aan. Helemaal passend bij de tentoonstelling van Wim Mulder.
Hij kon schilderen en tekenen, maar is vooral heel bekend vanwege zijn prachtige glas-in-loodramen en mozaïek in gebouwen. Jij mag net als deze kunstenaar zelf aan de slag met een mozaïek kunstwerk. Kom jij ook een mooi vogelhuisje maken?
Kinderworkshops 8-12 jaar: Maak je eigen mozaiek kunstwerk (2023)
In de zomervakantie wordt door het Historisch Museum Ede weer kinderworkshops georganiseerd. Wegens succes van deze workshop in de meivakantie bieden we die nog een keer aan. Deze keer helemaal passend bij de tentoonstelling van Wim Mulder. Hij kon schilderen en tekenen, maar is vooral heel bekend vanwege zijn prachtige glas-in-loodramen en mozaïek in gebouwen. Jij mag net als deze kunstenaar zelf aan de slag met een mozaïek kunstwerk.
Kinderworkshop 4-8 jaar: Maak je eigen glas in lood raam (2023)
Geïnspireerd op de tentoonstelling van Wim Mulder en zijn glas-in-lood werken. Kunstenaar Wim Mulder (1908 – 1992) was binnen verschillende disciplines actief. Hij schilderde en vervaardigde grafiek, maar is in de regio vooral bekend om zijn monumentale mozaïeken en glas-in-lood werken. Nu mag jij aan de slag om je eigen glas-in-lood kunstwerk te maken en thuis voor je raam te hangen.
Tentoonstelling over het leven en werk van Wim Mulder (2023)
Kunstenaar Wim Mulder (1908 – 1992) was binnen verschillende disciplines actief. Hij schilderde en vervaardigde grafiek, maar is in de regio vooral bekend om zijn monumentale mozaïeken en glas-in-lood werken. De kunstenaar werd geboren in Emmerik, en woonde en werkte een groot deel van zijn leven in Otterlo. In huis ’t Rieselo aan de Houtkampweg stond zijn eigen atelier vol met werken, objecten, tubes verf en ander gereedschap.
Hij groeide op in Arnhem en studeerde in 1933 af aan de middelbare school voor beeldende kunst en kunstnijverheid van het genootschap ‘Kunstoefening’’, vandaag de dag bekend als kunstacademie ArtEZ. Door de crisisjaren was het voor Mulder lastig om aan werk te komen. Hij reageerde daarom op een advertentie van mevrouw Kröller-Müller die een rondleider zocht voor Jachthuis Sint Hubertus. Helene Kröller-Müller werd overladen met reacties, maar liefst 160 mensen reageerden op de oproep. Tussen alle brieven viel die van Wim Mulder op, aangezien hij een zelfportret instuurde. Na de opening van het Kröller-Müller Museum verzorgde hij daar ook rondleidingen. In zijn vrije tijd zat de kunstenaar niet stil. Hij verdiepte zich in het ontwerpen van mozaïeken en de glas-in-lood techniek. In de oorlogsperiode verzette hij zich tegen de bezetter door zich niet aan te sluiten bij de ingestelde ‘Kultuurkamer’, in plaats daarvan werkte mee aan de zogenaamde ‘Zwarte Tentoonstellingen’. Na de bevrijding ontving hij de ‘Gerrit van der Veen-penning’ in het Rijksmuseum Amsterdam en werkte daarna aan diverse opdrachten.
Daarnaast heeft hij een aantal jaar lesgegeven op het Marnix College in Ede. Nog altijd zijn door heel de gemeente Ede werken van hem zichtbaar op en in diverse gebouwen. Deze tentoonstelling neemt je mee naar het werk en leven van deze markante kunstenaar die zijn sporen heeft nagelaten in de regio.
Kinderworkshop: Maak je eigen stoffen bloemenschilderij (2022)
Voor kinderen van 8-12 jaar
Dit jaar vieren we 100 jaar ENKA en zetten de bloemetjes buiten en binnen! Wist je dat de ENKA-fabriek wereldberoemd is geworden door de garens die werden gemaakt? Hiervan werd weer textiel gemaakt voor bijvoorbeeld mooie jurken. Daarnaast maakten zij ook sponzen. Vandaag gaan we andere dingen maken van stof en sponzen, namelijk een bloemenschilderij. Neem jij straks je eigen een mooie, eigengemaakte, bloemenschilderij mee naar huis?
Kinderworkshop: maak sponsbloemen in een bloempot (2022)
Voor kinderen van 4-8 jaar
Dit jaar vieren we 100 jaar ENKA en zetten de bloemetjes buiten en binnen! Samen gaan we creatief aan de slag met materialen die vroeger bij de ENKA-fabriek gemaakt werden. Wist je dat de ENKA-fabriek wereldberoemd is geworden door de sponzen die er werden gemaakt? In de kerstvakantie gaan we van sponzen prachtige bloemen maken. Eerst beschilderen we een bloempotje en daarna maken we sponzen bloemetjes voor in de pot.
Kinderworkshop: maak je eigen tasje (2022)
Dit jaar bestaat de ENKA 100 jaar en dat wordt gevierd. De ENKA heeft veel betekent voor de textiel en in de mode industrie. Daarom besteden we dit jaar aandacht aan textiel in onze workshops. Maak en versier je eigen tasje voor je telefoon of andere spulletjes. Leuk voor jezelf of om cadeau te geven.
Kinderworkshop: maak je eigen stokpop (2022)
Dit jaar bestaat de ENKA 100 jaar en dat wordt gevierd. De ENKA heeft veel betekent voor de textiel en in de mode industrie. Daarom besteden we dit jaar aandacht aan textiel in onze workshops. Maak een stokpop en kleed die feestelijk aan.
Lezing: Een eeuw vol modieuze silhouetten (2022)
2022 is het honderd jaar geleden dat in Ede de ENKA-fabriek werd geopend. Tijdens deze lezing van modehistoricus Dirk-Jan List ontdekt u de rol van de ENKA-fabriek binnen de internationale mode-industrie.
In de periode 1922-2002 was de ENKA onlosmakelijk verbonden met het maatschappelijk leven in Ede. In deze tijd zien we verschillende en uiteenlopende silhouetten de revue passeren. Tijdens deze lezing zal Dirk-Jan List de opeenvolgende modes behandelen. Ook zal hij bespreken welke kledingstukken verantwoordelijk waren voor de volumineuze silhouetten. Ondanks de stijve korsetten en wijde petticoats was het een zoektocht naar comfort.
Tentoonstelling: ‘100 jaar ENKA, mode in beeld’ (2022)
Cultura Erfgoed nodigt u uit om vanaf 28 oktober de tentoonstelling ‘100 jaar ENKA I Mode in Beeld’ te bezoeken. De expositie toont 10 japonnen die eeuw vol modieuze silhouetten tonen. Daarbij gaat u terug in de tijd door eigentijdse mode-reclame en originele filmfragmenten.
De ENKA-fabriek heeft veel betekend voor de ontwikkeling van het boerendorp Ede, maar was ook een grote speler binnen de internationale mode-industrie. Eeuwenlang droegen vrouwen grote jurken van zware stoffen waarbij rondingen geaccentueerd werden. Aan het begin van de 20e eeuw veranderde het modebeeld door de vervaardiging van viscose en trend van japonnen met rechte lijnen.
De ENKA-fabrieken in Arnhem en Ede speelden in op de technieken waarmee goedkopere textiel kon worden geproduceerd, namelijk kunststofzijde. Duizenden meisjes werkte aan het producé van de dunne viscosedraden. Vanuit de ENKA-fabrieken ontstonden de merknamen Enkalon en Terlenka. Op deze modetentoonstelling ontdek je 100 jaar mode en de rol van de ENKA-fabriek binnen de internationale mode-industrie.
Expositie in Kernhem “Oud Ede Verbeeld” (2022)
Schilderijen en tekeningen van verdwijnende plekjes in de Edese gemeenschap
Het Historisch Museum Ede organiseert in samenwerking met de Vereniging Oud Ede en het Gemeentearchief Ede werk van plaatselijke kunstenaars, die markante panden en plekken in de Gemeente Ede hebben geschilderd. Een unieke tentoonstelling omdat een groot deel van de schilderijen normaliter niet toegankelijk is en opgeslagen ligt in de depots van de Gemeente en het Historisch Museum.
Kleuterworkshop Sponsmannetje maken (2022)
In 2022 bestond de ENKA 100 jaar en daar werd op diverse manier aandacht aan besteed.
Wist je dat er bij de ENKA ook sponzen gemaakt werden om mee schoon te maken? Daarnaast kun je nog veel meer leuke dingen doen met een spons, zoals een sponspoppetje maken.
Ede in Ontwikkeling: van Oost naar West (2021)
Hoe heeft Ede zich in de loop der tijd ontwikkeld van boerendorp tot een grote, moderne woonplaats met 74.000 inwoners?
Expositie Marjolein Bastin (2021)
Het Historisch Museum Ede nodigt u uit om de expositie ‘Marjolein Bastin. Een ode aan de Veluwe’ in het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo te bezoeken. Deze expositie toont 40 originele aquarellen waarbij de kunstenaar zich heeft laten inspireren door de Veluwe in combinatie met oud-Hollandse tegels. Voor het eerst is het werk van Bastin te zien in haar woonplaats in de gemeente Ede.
Voor meer informatie, kijk bij: https://www.cultura-ede.nl/erfgoed-agenda/marjolein-bastin-een-ode-aan-de-veluwe
Een greep uit exposities en activiteiten van Historisch Museum Ede uit het nabije verleden. Waar mogelijk ontwikkeld in samenwerking met partners.
Foto-expositie van Marten A. Th. Idema (2021)
Workshop voor kinderen in Cultura:
Vogelvoederhuisje maken (8 – 12 jaar)
Hoe leuk is het om een vogeltje te zien eten uit jouw zelfgemaakte vogelvoederhuisje? Wil je er ook eentje maken? Doe mee met de kerstworkshop in Cultura Erfgoed. Wees er snel bij, want vol is vol!
Van Eten naar Food (2019)
Hoe zijn onze eetgewoonten in de loop der tijd veranderd? Bij uitstek een onderwerp voor een historisch museum in de Foodvalley. De expositie Van Eten naar Food liet zien wat er vroeger op tafel kwam. Welk voedsel was er beschikbaar en wat deden onze (voor)ouders daarmee? Hoe werd voedsel vroeger verwerkt en hoe gebeurt dat nu? Ook was er aandacht voor de toekomst: gezond eten, duurzaamheid en ontwikkelingen in Foodvalley.
Klassen uit het primair onderwijs bezochten de expositie in groten getale. In de bijbehorende workshop deden leerlingen onder meer mee aan diverse smaakproefjes. Ook volwassenen kregen de gelegenheid om te experimenteren met proefjes, tijdens een lezing met als thema: Wat doet eten/food met ons? En wat doen wij met eten/food? Cursisten Keramiek exposeerden met een aantal werken geïnspireerd door het thema Food.
Historisch Ede door schildersogen (2019)
Een expositie in Huize Kernhem van etsen, aquarellen, olieverfschilderijen en tekeningen uit de eigen collectie. Van diverse kunstenaars, uit verschillende periodes. Het criterium om in aanmerking te komen voor de selectie was dat de schilder woonde en werkte in Ede, of (historisch) Ede als onderwerp had gekozen. Te zien waren onder meer werken van Willem Witsen, Maria Wandscheer en Thijs Mauve.
Seele, vergiß sie nicht/Vluchtoord Ede (2018)
Op 11 november 2018 was het 100 jaar geleden dat de wapenstilstand werd bekrachtigd, het einde van de Eerste Wereldoorlog. Dat feit (en vooral het ongekend hoge aantal slachtoffers) werd herdacht in de Beatrixkerk met een concert door kamerkoor Mnemosyne, onder de titel Seele, vergiß sie nicht.
In de Beatrixkerk hadden Historisch Museum Ede en Comité Vluchtoord een begeleidende expositie bij dit concert georganiseerd: Vluchtoord Ede. Onderwerp waren de Belgen die tijdens WO I op de vlucht waren voor het oorlogsgeweld en op de Edese hei een onderkomen vonden. De Nederlandse schrijver, historicus en columnist dr. Leo van Bergen droeg tijdens het concert passende teksten voor van diverse auteurs, omlijst met beelden. Wilt u meer weten over de programmering in de afgelopen jaren? Zie de jaarverslagen van Historisch Museum Ede.
