Beeld en Geluid

De collectie Beeld en Geluid bestaat uit ruim 15.000 foto’s, een diacollectie en een kleine verzameling glasnegatieven, alle gedigitaliseerd. Daarnaast bezit het museum een bescheiden verzameling films en video’s.

De belangrijke fotocollectie bestaat uit originele foto’s en ansichtkaarten vanaf circa 1880, en toont vrijwel de hele geschiedenis van Ede. Belangrijke thema’s zijn de spoorwegen, militairen, boerderijen, onderwijs, de Heideweek en bekende inwoners.  

Gezicht op Ede rond 1900  

De Oude Kerk omringd door eenvoudige boerenwoningen. Deze oude ansichtkaart laat zien hoe landelijk Ede eind van de 19e eeuw nog is. In de Middeleeuwen zijn kaartspelsymbolen verwerkt in het traceerwerk van de galmgaten van de toren van de Oude Kerk. Als rond 1900 het religieuze leven in Ede en omstreken strenger wordt, vindt men deze symbolen zondig. Daarom worden de galmgaten dichtgetimmerd. Op de ansichtkaart is goed te zien hoe de toren van boven is afgesloten.

Station Ede-Centrum anno 1910 

In 1902 wordt de spoorlijn tussen Ede en Nijkerk aangelegd, in de volksmond al snel de ‘Kippenlijn’ genoemd. Tegenwoordig loopt deze van Ede-Wageningen naar Amersfoort. Eind 1902 of mogelijk in de loop van 1903 verrijst het station in Ede-Dorp. Een voor die tijd zeer gerieflijk gebouw. In de jaren twintig is de loods van het Edese station alweer te klein en krijgt het de huidige vorm en afmetingen. Tussen 1975 – 2015 is het Historisch Museum Ede erin gevestigd. Sinds 2017 zit er een zorginstelling.

De ENKA-fabriek anno 1920 

Rond 1920 vestigt de Nederlandse Kunstzijdefabriek (in de wandeling afgekort tot de N.K.: ENKA) zich in Ede en verrijst er een groot industriecomplex. De foto toont hoe groot deze fabriek destijds al was. Al een paar jaar later wordt er flink uitgebreid. Er is veel personeel nodig. Mede daardoor groeit Ede in de twintigste eeuw uit tot een moderne, grote plaats. De Enka Reünie Vereniging heeft haar website overgedragen aan Historisch Museum Ede.

Poortplein anno 1925 

Vooruitstrevend als de directie van de ENKA-fabriek is laat zij voor het personeel een wijk bouwen, ontworpen als tuindorp. In wat nu vaak Oud Ede-Zuid wordt genoemd, beschikt iedere arbeider over een bescheiden woning met een klein tuintje. Een gelukkige werknemer is immers een goede werknemer: hard werkend en weinig ziek. Mede dankzij de Vereniging Oud Ede wordt midden jaren ‘90 afbraak voorkomen. De wijk is nu geheel gerenoveerd.

Mausoleum 

Het Mausoleum is een grafmonument ter nagedachtenis aan de verzetsstrijders die in de Tweede Wereldoorlog in en om Ede zijn gesneuveld. Het is gebouwd met hulp van onder meer nog hier gelegerde Canadese militairen. Prins Bernhard onthult het officieel op 2 augustus 1947. Op de gedenkplaten staan de namen van 44 verzetsstrijders (op de foto nog niet aangebracht). Dertig van hen zijn in het Mausoleum begraven. Rechtsboven het beeld van Piet Esser. Het verbeeldt een gevallen strijder die zich weer verheft.

Bekijk de agenda